هیبت و وقار

ائمه اطهار(ع) مظاهر قدرت و عظمت خداوند و معادن کلمات و حکمت ذات مقدس حق و منبع تجلّیات و انوار خاصّه او هستند. براین اساس از یک قدرت معنوى فوق ‏العاده و نفوذ و هیبت خاصّى برخوردارند.

امام هادى(ع) مانند پدران گرامى خود و انبیاى الهى، از آنچنان هیبت و نفوذ معنوى برخوردار بود که همگان را وادار به کرنش مى‏ کرد و این امر اختصاص به شیعیان حضرت نداشت.این هیبت و عظمت خدادادى را در زیارت جامعه و از زبان امام هادى(ع) چنین مى‏ خوانیم: «طأطأ کل شریف لشرفکم، و بخع کل متکبّر لطاعتکم، و خضع کل جبار لفضلکم، و ذل کل شى‏ء لکمء

هر بزرگ و شریفى در برابر بزرگوارى و شرافت شما سر فرود آورده و هر خود بزرگ بینى به اطاعت از شما گردن نهاده و هر زورگویى در برابر فضل و برترى شما فروتنى کرده و همه چیز براى شما خوار و ذلیل گشته است.

 

زهد و عبادت امام

امام هادى(ع) از تمام لذّات زودگذر و مادى این جهان روى گردانده و به ضروریات آن اکتفا کرده بود، کمترین توجهى به جلوه ‏هاى فریبنده نشان نمى‏ داد و زندگى خود را وقف عبادت خداى متعال کرده بود، کار را در زهد و ورع تا بدانجا رسانده بود که خانه مسکونى حضرت در سامرّا و مدینه از اثاثیه معمولى نیز خالى بود و هنگامى که مأموران متوکل عباسى شبانگاه به منزل حضرت هجوم آوردند و به بازرسى آن مشغول شدند، چیزى قابل توجّه در آن نیافتند. بار دیگر که به خانه حضرت در سامرّا هجوم آوردند ایشان را در اتاقى در بسته مشاهده کردند در حالى که با لباسى پشمین بدون هیچ فرشى بر شن و سنگریزه نشسته بود.

امام هادى(ع) شب هنگام به پروردگارش روى مى ‏آورد و شب را با حالت خشوع به رکوع و سجده سپرى مى‏ کرد و بین پیشانى نورانى‏ اش و زمین جز سنگ ریزه و خاک حائلى وجود نداشت و پیوسته این دعا را تکرار مى‏ نمود: «الهى مسى‏ء قد ورد، و فقیر قد قصد، لا تخیب مسعاه و ارحمه و اغفر له خطاه»بارالها! گنهکارى بر تو وارد شده و تهیدستى به تو روى آورده است، تلاشش را بى‏ نتیجه مگردان و او را مورد عنایت و رحمت خویش قرار داده و از لغزشش درگذر.

پارسایى و انس با پروردگار، آنچنان نمودى در زندگى امام نقى (ع) داشت که برخى از شرح حال نویسان در مقام بیان برجستگى‏ ها و صفات والاى آن گرامى به ذکر این ویژگى پرداخته ‏اند. «ابن‏ کثیر» مى‏ نویسد: «کان عابدا زاهدا» او عابدى وارسته و زاهد بود.

سخن کوتاه این که، آنچه در هنگام مطالعه سیره همه ائمه آطهار(ع) به وضوح قابل مشاهده است، توجه شدید آن بزرگواران به عبادت، شب زنده ‏دارى، تلاوت قرآن و مناجات با پروردگار و دورى از زخارف دنیوى است.

سخاوت و جود امام(ع)

امامان معصوم(ع) براى مظاهر دنیوى، از جمله مال و ثروت ارزش ذاتى قائل نبودند و سعى مى‏ کردند به حد اقل آن که زندگى معمولى روزانه آنان را تامین کرده و آن بزرگواران را در راه انجام وظایف فردى و اجتماعى یارى رساند بسنده کنند و مازاد آن را در راه هایى که موجب خشنودى خداوند بود صرف کنند.

در پرتو برخوردارى ائمه (ع) از این خلق نیکو، وجود آن بزرگواران پیوسته مایه امید، و خانه‏ شان نه تنها مرکز نشر دانش، بلکه پناهگاه افراد نیازمند و درمانده و محل رفت و آمد انسان هاى مختلف، به ویژه آنان که از راه دور آمده بودند، بود. این مسئله هم براى عموم مردم جا افتاده بود، به گونه‏ اى که وقتى فرد نیازمند و درمانده‏اى را مى‏ دیدند او را به خانه امامان (ع) راهنمایى مى‏ کردند، و هم براى خود افراد درمانده، بدین معنى که به محض مواجه شدن با مشکلى به طور مستقیم سراغ خانه امامت را مى‏ گرفتند.

احترام به علما و دانشمندان

امام هادى (ع) در بزرگداشت دانشمندان و اندیشمندان مى‏ کوشید و به آنها توجّهى خاصّ داشت و آنان را بر دیگر مردم برتر مى‏ شمرد؛ زیرا آنان سرچشمه نور و آگاهى در زمین هستند. از کسانى که مورد تجلیل امام قرار گرفت فقیهى بود که با یکى از نواصب و مبغضین اهل‏بیت به مناظره پرداخته و او را مغلوب ساخته بود، آن فقیه پس از چندى به زیارت امام آمد، حضرت که از مناظره او با ناصبى خبردار بود از دیدن وى شادمان شده او را در صدر مجلس نشاند و به گرمى با وى به گفتگو پرداخت.