پانزدهم ماه شوّال سال سوم هجری مصادف با شهادت مظلومانه و قهرمانانه حضرت حمزه سیدالشهدا علیه السلام بر پویندگان راه فضیلت تسلیت باد.

شوال از ماه‌های قمری در گاه‌شماری اسلامی است. ماه شوال بعد از رمضان و پیش از ذی‌القعده قرار دارد و روز اول آن عید فطر است. بخشی از رویدادها و اتفاقات روزهای 15 و 16 و 17 و 20 و 25 شوال را در این مجال مرور می‌کنیم:  

1- جنگ احد و شهادت حضرت حمزه(ع)

در سال 3 هـ در روز جنگ احد،‌ حضرت حمزه سیدالشهدا(ع) و 69 نفر از مسلمانان به شهادت رسیدند. بعضی جنگ احد را در 47 و 17 شوال نقل کرده‌اند. در این جنگ مسلمانان هزار نفر بودند که به نوشته عده‌ای 300 نفر در بین راه برگشتند، و برای جنگ 700 نفر باقی ماند. کفار 3000 نفر بودند، و 2000 نفر و 4000 نفر و 5000 نفر هم گفته‌اند. تعداد کشته‌های کفار 22 یا 23 یا 28 نفر، و تعداد شهدا 70 نفر بود. در این روز پیشانی مبارک پیامبر(ص) را شکستند.

2- ردالشمس

در این روز در سال 7 یا 8 هـ بازگشت خورشید برای امیرالمومنین(ع) به وقوع پیوسته است. به قولی این واقعه در 17شوال بوده است. بار دیگر در 6 شوال سال 36 هـ بازگشت خورشید برای آن حضرت اتفاق افتاده است.

لازم به یادآوری است که ردشمس برای امیرالمومنین(ع) دوبار اتفاق افتاده است. یکی در زمان پیامبر(ع) در نزدیکی مسجد قبا، و دیگری پس از رحلت آن حضرت در سرزمین بابل در نزدیکی حله. علامه امینی به تفصیل احادیث ردالشمس را به طرق مختلف و همچنین کسانی را که درباره ردالشمس کتاب تألیف کرده‌اند و در الغدیر بیان فرموده است.

3- جنگ بنی قینقاع

در این روز بعد از 20 ماه از هجرت نبوی غزوه بنی‌قینقاع واقع شد، و بنابر قولی این جنگ در صفر به وقوع پیوسته است.

4- وفات حضرت عبدالعظیم(ع)

در سال 250 یا 252 یا 255 هـ حضرت ابوالقاسم عبدالعظیم حسنی فرزند عبدالله بن‌علی‌بن‌حسن‌بن‌زید‌بن حسن‌بن‌علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) وفات یافته است. ایشان از مشاهیر علما و از ثقات و فضلای محدثین است که در زهد و ورع زبانزد خاص و عام بوده از امام جواد و امام هادی(ع) روایت نقل کرده است. کتاب خطب امیرالمومنین(ع) و کتاب الیوم و اللیله از آثار آن بزرگوار است. جلالت و عظمت‌ شأن آن بزرگوار از عرضه عقایدش خدمت امام زمانش حضرت هادی(ع) و تأیید آن حضرت درباره آنها به وضوح پیداست.

آن حضرت به طور ناشناس وارد ری شد و از ترس بنی‌عباس در ساربانان در خانه یکی از شیعیان زندگی می‌کرد. تا هنگام وفات کسی متوجه نشد آن بزرگوار کیست، تا اینکه بعد از وفات خواستند آن بزرگوار را غسل دهند نوشته‌ای در لباس او یافتند که نسبت شریف خود را در آن نوشته بود. مرقد مطهرش در شهر ری مشهور است.

پدر آن حضرت عبدالله مشهور به «عبدالله قافه» است. «قافه» نام مکانی بود که جناب عبدالله از طرف پدر بزرگش جناب حسن‌ بن ‌زید حاکم آنجا بود. همسر حضرت عبدالعظیم،‌ خدیجه دختر قاسم‌ بن ‌حسن ‌بن‌ زید ‌بن ‌حسن ‌بن‌ علی‌ بن ‌ابی‌ طالب (ع) است. بعضی امامزاده قاسم شمال تهران را پدر خدیجه همسر حضرت عبدالعظیم (ع) می‌دانند. دختر آن حضرت سلمی است که حضرت عبدالعظیم(ع) او را به عقد محمد بن ‌ابراهیم ‌بن ‌ابراهیم‌ بن ‌حسن‌ بن‌ زید ‌بن‌ حسن ‌بن‌ علی‌ بن ‌ابی‌ طالب (ع) در آورد و ثمره این ازدواج سه پسر به نام‌های عبدالله و حسن و احمد بود.

همچنین در 16 شوال واقعه جنگ حمراءالاسد اتفاق افتاد در 17 شوال جنگ خندق که در آن کشته‌ شدند عمر‌بن‌عبدود به دست امیرالمومنین(ع) به وقوع پیوست. همچنین وفات اباصلت از اصحاب امام رضا(ع) در این روز اتفاق افتاد. در 20 شوال نیز دستگیری امام کاظم(ع) توسط هارون‌ صورت گرفت و در 25 شوال نیز شهادت امام صادق(ع) در سال 148 هـ رخ داد. البته در شهادت ایشان نیمه ماه رجب و نیمه‌ ماه شوال و 25 ماه رجب را نیز ذکر کرده‌اند که اکثر قریب به اتفاق، شهادت آن حضرت را در ماه شوال می‌داند.

امام صادق(ع) به سبب انگور زهرآلودی که منصور به آن حضرت خورانید به شهادت رسیدند. مدت امامت آن حضرت 34 سال و عمر شریفشان 65 سال بود.

منبع: تقویم شیعه