امام علی النقی ( هادی ) “علیه السّلام” امام دهم شیعیان جهان است که در نیمه ذیحجه سال ۲۱۲ هـ . ق در شهر صریا‌ (حومه مدینه) به دنیا آمد. پدرش امام جواد ـ علیه السّلام ـ و مادرش سمانه است.

حضرت امام هادی ـ علیه السّلام ـ در هشت سالگی، پس از شهادت پدر بزرگوارشان عهده دار مقام امامت گردید و پس از ۳۳ سال امامت، در سن ۴۱ سالگی در سامرا در زمان خلافت معتز به شهادت رسیدند.

امامت امام هادی (علیه السّلام) همزمان با خلافت ۶ خلیفه عباسی بود. مقارن بود با ۷ سال باقی مانده از خلافت معتصم برادر مأمون، واثق پسر معتصم به مدت ۵ سال، متوکل برادر واثق ۱۶ سال، منتصر پسر متوکل به مدت ۶ ماه، مستعین پسر عموی منتصر ۴ سال و معتز پسر دیگر متوکل که سه سال خلافت کرد.

امام هادی پس از گذشت یک سال از خلافت معتز در سامرا مسموم شده و به شهادت رسید و جسم پاک حضرت، در سامرا در خانه مسکونی حضرت مدفون گردید.

علی‌رغم اینکه در زمان امام هادی اختناق شدیدی از سوی خلفای عباسی حاکم بود ، میان امام هادی ع وشیعیان عراق ،یمن ،مصو ونواحی دیگر رابطه برقرار بود.ایشان از طریق سازمان وکالت ونامه نگاری با شیعیان در ارتباط بود. به گفته رسول جعفریان در زمان امام هادی(ع)، قم مهم‌ترین مرکز تجمع شیعیان ایران بود وروابط محکمی میان شیعیان این شهر وائمه ع وجود داشت .

محمد بن داوود قمی و محمد طلحی از قم وشهرهای اطراف آن خمس، هدایا و سؤالات مردم را به امام هادی می‌رساندند. به گفته جعفریان، وکلا علاوه بر جمع‌آوری خمس و ارسال آن برای امام، در حلّ معضلات کلامی وفقهی و همچنین در تثبیت امامت امام بعدی در منطقه خود، نیز نقش داشتند.

ازعلی بن جعفر همانی،ابو علی بن راشد و حسن بن عبد ربه به عنوان وکلای امام هادی نام برده اند.

روایات منقول از امام هادی در زمینه‌های توحید،امامت،زیارت،تفسیر و باب‌های مختلف فقه مانند طهارت،نماز،روزه،خمس،زکات،ازدواج ونیز آداب است. بیش از ۲۱ روایت از امام هادی(ع) در باب توحیدوتنزیه نقل شده است.

رساله‌ای از امام هادی(ع) درباره جبر واختیار به جا مانده است. در میان روایاتی که به عنوان احتجاجات امام هادی(ع) نقل شده بیشترینشان دربارهٔ جبر وتفویض است.

زیارت جامعه کبیره وزیارت غدیریه از امام هادی ع نقل شده است، زیارت جامعه کبیره را یک دوره امام‌شناسی می‌دانند. محور زیارت غدیریه،تولی وتبری ومحتوی آن بیان فضایل امام علی علیه السلام است.